Het materiaal van mijn rolstoel – Wat kies ik?

Handbewogen rolstoelen, zowel opvouwbare als vastframe exemplaren, variëren in design, constructie en qua functie. Welke rolstoel geschikt is, is voor iedere gebruiker een erg persoonlijke keuze.

Er zijn een aantal belangrijke verschillen in materiaal bij de keuze welke stoel voor jou geschikt is:

• Welk materiaal is gebruikt voor het bouwen van het frame?
• Welk ontwerp is gekozen voor het frame?
• Welke componenten zitten er op de stoel en zijn deze afneembaar van het frame of niet? (dit heeft invloed op het gewicht van de stoel bij bijv. transport)
• Welke instellingsmogelijkheden zijn er om een goede pasvorm en comfort te waarborgen en hoe zit het met efficiënte aandrijving voor manoeuvreerbaarheid bij dagelijkse bezigheden?

Frame materiaal

Stijfheid, gewicht en duurzaamheid variëren afhankelijk van het materiaal dat is gebruikt voor de rolstoel. Duurzaamheid wordt bewerkstelligd wanneer het materiaal een hogere sterkte-tot-gewicht ratio (het moet sterk zijn, maar ook licht) heeft. Hier volgt een samenvatting van de verschillen, voordelen en nadelen. Maar, dat gezegd hebbende, is er niets belangrijker dan het uitproberen van de stoel die jij denkt te willen, zodat je zeker weet dat hij aan AL je behoeften voldoet.

Aluminium

Aluminium is een metaal dat gemakkelijk is om mee te werken, wat het relatief voordelig maakt. Recent is “7000 series aluminium” ontwikkeld, dat sterker is dan oudere versies. Dit zorgt ervoor dat er minder materiaal nodig is om een rolstoel te maken, wat resulteert in een lager gewicht. Het nadeel is echter dat er een hoger risico is op structurele schade aan het frame wanneer de stoel bijvoorbeeld tegen een stoeprand botst. Dit is ook afhankelijk van het frame design. Sommige designs zijn een “box” frame met extra buizen, terwijl anderen een open “minimale stijl” / monotube frame hebben.

Titanium

Titanium heeft een hoger sterkte-tot-gewicht ratio dan aluminium en daarom is er minder van nodig om een stevig frame te maken. Dit betekent dat het frame lichter kan zijn. Bovendien heeft titanium een hoge metaalmoeheidsfactor, wat inhoudt dat het frame niet snel buigt of beschadigt. Het is corrosie bestendig, in tegenstelling tot aluminium, dat een extra coating nodig heeft om corrosie tegen te gaan.

Van titanium wordt gezegd dat het “dempende effecten” heeft op het lichaam door trilling tijdens het rijden tegen te gaan. Studies geven hier geen eenduidig oordeel over, maar sommige rolstoelgebruikers geven aan het verschil wel te voelen. Wanneer titanium wordt gebruikt voor een monotube frame, kan het flexibiliteit creëren voor een soepele rit. Dit kan extra energie kosten bij het hoepelen. Dit komt doordat minder van de rolenergie omgezet wordt in verplaatsen. Sommige gebruikers geven de voorkeur aan deze vorm. Zij ervaren demping en vinden een soepele rit comfortabel om druk of pijn te verminderen bij het hoepelen.

Carbon

Het gebruik van carbon fiber is ook geïntroduceerd in de markt van handbewogen rolstoelen (het wordt bijvoorbeeld ook gebruikt bij racefietsen). Het is een lichtgewicht, stijf materiaal dat corrosie bestendig is. Het is over het algemeen duur en lastig te verwerken. Carbon kan minder robuust zijn, waardoor een hoger risico op schade ontstaat. Dit materiaal wordt dan ook vooral gebruikt voor bepaalde componenten van de rolstoel om het gewicht te reduceren. Het uiterlijk speelt bij carbon ook een grote rol.

Afhankelijk van de stijl en de componenten van het rolstoel frame kan het verschil in gewicht van de rolstoelbasis wel 500 gram zijn. Daarom kan een rolstoel ook lichtgewicht zijn zonder dat er titanium is gebruikt.

Rolstoel gewicht: belangrijk of niet?

Het hebben van een lichtere stoel betekent niet automatisch dat deze lichter rijdt. Dit is o.a. ook afhankelijk van de stijfheid van het frame (des te stijver des te lichter rollen). Ook de positie van de achterwielen (des te verder naar voren, des te lichter rijden) bepaalt mee. Wees voorzichtig bij het vergelijken van aangegeven gewichten, zeker als het verschillende aanbieders betreft. Het basis gewicht kan op een andere manier gewogen zijn als het aankomt op welke componenten wel of niet zijn meegewogen.

Het totale gewicht van een rolstoel omvat het gewicht van het frame en het gewicht van de accessoires, zoals het zitkussen en de rug. Het is belangrijk om eraan te denken, dat als je een rolstoel met een ultralicht frame kiest je toch uiteindelijk een rolstoel met een hoog totaal gewicht kunt krijgen als je niet goed nadenkt over het toevoegen van accessoires. Let sowieso op het gewicht van de wielen en het frame wanneer je de stoel optilt voor transfers in de auto.

Wil je meer tips over het kiezen van een rolstoel, bekijk dan de keuze- en aanvraaghulp zijn, die je hier kunt aanvragen.

Informatie:
Dit blog is geschreven door Lois Brown, MPT, ATP/SMS, gastblogger voor Invacare.